Czym są prace B+R w IT?
W wielu sektorach gospodarki działania B+R są stosunkowo łatwo klasyfikowalne. Jednak w branży technologii komputerowych projekty często nie mają namacalnych efektów w postaci materialnych produktów. W rezultacie niekiedy ciężko jest jednoznacznie określić stopień innowacyjności oraz twórczości projektu, a tym samym - czy kwalifikuje się on do modułu B+R.
Aby zakwalifikować projekt z dziedziny IT jako kandydata na dofinansowanie w zakresie B+R, wnioskodawca musi prowadzić badania naukowe bądź prace rozwojowe w danej dziedzinie. Jego projekt dalej powinien charakteryzować się wymaganymi w każdych działaniach badawczo-rozwojowych cechami wymienionymi niżej.
Specyfika B+R w IT
- Niematerialny Charakter Wyników: W branży IT, innowacje często przyjmują formę oprogramowania, algorytmów, modeli danych lub metod przetwarzania informacji. Te niematerialne produkty mogą być trudniejsze do oceny pod kątem innowacyjności w porównaniu z tradycyjnymi produktami materialnymi.
- Szybki Postęp Technologiczny: IT jest dziedziną, która rozwija się w zawrotnym tempie. Co za tym idzie, badania i rozwój w IT muszą być dynamiczne, aby nadążać za bieżącymi trendami i potrzebami rynku.
- Orientacja na Potrzeby Użytkowników: B+R w IT często musi uwzględniać potrzeby i oczekiwania użytkowników, co wpływa na kierunek i sposób realizacji projektów.
- Szybki postęp technologii: Produkty IT mogą szybko stać się przestarzałe, co stanowi wyzwanie w utrzymaniu ich aktualności i konkurencyjności.
- Zmniejszenie Kosztów i Ryzyka: Modelowanie komputerowe może znacząco obniżyć koszty i ryzyko związane z rozwojem nowych technologii.
W Podręczniku Frascati zawarte jest następujące odniesienie do definicji B+R w kontekście prac w sektorze IT:
“Technologie informatyczne odgrywają dominującą rolę w niemal każdej działalności innowacyjnej i w dużej mierze opierają się na działalności badawczej i rozwojowej, ale także same wpływają na zdolność przedsiębiorstw i instytucji do skutecznej realizacji B+R.
Tworzenie oprogramowania to działalność związana z innowacjami, która niekiedy wiąże się z B+R i obejmuje, w konkretnych warunkach, pewne elementy B+R. Aby projekt dotyczący tworzenia oprogramowania został zaklasyfikowany jako B+R, warunkiem jego zakończenia musi być dokonanie postępu naukowego lub technicznego, a celem projektu musi być wyeliminowanie elementu naukowej lub technicznej niepewności w sposób metodyczny.
Poza oprogramowaniem, które stanowi część większego przedsięwzięcia B+R (np. służy do rejestrowania i monitorowania jego poszczególnych etapów), działalność B+R związaną z oprogramowaniem jako produktem końcowym lub oprogramowaniem wbudowanym w produkt końcowy należy także klasyfikować jako B+R, jeśli spełnione są kryteria klasyfikacyjne dla B+R.
Charakter procesu tworzenia oprogramowania sprawia, że trudno jest wskazać w nim ewentualny składnik B+R. Tworzenie oprogramowania stanowi integralną część wielu przedsięwzięć, które nie posiadają elementów B+R. Jednakże składnik takich przedsięwzięć związany z tworzeniem oprogramowania komputerowego może zostać zaklasyfikowany jako B+R, jeżeli dzięki niemu dokonuje się postęp w dziedzinie oprogramowania komputerowego. Postępy w tej dziedzinie mają zazwyczaj charakter przyrostowy, nie zaś rewolucyjny.
Opracowanie ulepszonej wersji programu (tzw. upgrade), dodanie nowych elementów lub zmiana istniejącego programu lub systemu może kwalifikować się do działalności B+R, jeśli pociąga za sobą postęp nauki lub techniki prowadzący do zwiększenia zakresu wiedzy w tej dziedzinie. Z kolei wykorzystanie oprogramowania do nowych aplikacji czy celów nie stanowi postępu.
Działaniem z zakresu technologii komputerowej uznawanym za pracę badawczo-rozwojową może być np.:
- opracowanie nowego języka programowania,
- tworzenie systemów operacyjnych oferujących innowacyjne rozwiązania,
- projektowanie nieschematycznych aplikacji i programów,
- tworzenie nowych, bądź bardziej wydajnych algorytmów w oparciu o pionierską technologię,
- zaprojektowanie i wdrożenie nowej wyszukiwarki internetowej z wykorzystaniem autorskiej technologii,
- opracowanie nowej, zastrzeżonej technologii szyfrowania lub bezpieczeństwa.
Innowacyjność projektu może ponadto dotyczyć np. zastosowania niekonwencjonalnych, bądź nowych działań informatycznych, lub też zastosowania posiadanej wiedzy w celu usprawnienia wcześniej już istniejących procesów poprzez np. wprowadzenie istotnych ulepszeń do istniejących produktów.” ¹
Przykładowe projekty z branży informatycznej, które otrzymały dofinansowanie unijne z uwagi na charakter badawczo-rozwojowy²:
Jednak wiele działań informatycznych nie kwalifikuje się do modułu B+R. Są to np:
- Projektowanie aplikacji biznesowych i systemów IT, korzystając z uznanych metod i dostępnych narzędzi informatycznych.
- Tworzenie stron internetowych i oprogramowania przy wykorzystaniu istniejących narzędzi programistycznych.
- Zastosowanie standardowych metod szyfrowania, sprawdzania bezpieczeństwa oraz testowania spójności danych.
- Dostosowywanie produktu do specyficznych potrzeb, o ile nie powstaje przy tym nowa wiedza, która znacznie ulepsza oryginalny program.
- Rutynowa korekta błędów w istniejących systemach i oprogramowaniach (debugowanie), chyba że odbywa się to w ramach prac rozwojowych.
Z uwagi na fakt, że niewielkie zmiany decydują o kwalifikowalności projektu przy ustalaniu dotacji na moduł B+R w sektorze IT, przed złożeniem wniosku należy przeprowadzić dogłębną analizę prowadzonych działań, oraz niekiedy wprowadzić zmiany w przedsięwzięciu, aby móc liczyć na otrzymanie dofinansowania unijnego.
Kto może pozyskać fundusze?
Jednym z głównych celów finansowania unijnego dla B+R jest wspieranie przedsiębiorstw w ich działaniach innowacyjnych. Często napotykają one na bariery w dostępie do finansowania, a programy unijne oferują różne formy wsparcia finansowego, które mogą pomóc przezwyciężyć te przeszkody.
Poza Przedsiębiorstwami, UE oferuje także programy dedykowane konsorcjom, instytutom badawczym, a także różne rodzaju partnerstwom naukowo-przemysłowym.
Szczególne wsparcie kierowane jest dla startupów i przedsiębiorstw, które dopiero rozpoczynają innowacyjną działalność.
Kluczowe aspekty finansowania B+R przez Unię Europejską
Kluczowe aspekty finansowania działalności badawczo-rozwojowej (B+R) przez Unię Europejską obejmują szereg programów i inicjatyw mających na celu stymulowanie innowacji oraz wzmacnianie konkurencyjności europejskiej gospodarki. Programy te są skonstruowane w taki sposób, aby nie tylko zapewniać niezbędne środki na realizację projektów, ale także promować współpracę międzynarodową, co jest kluczowe dla rozwoju i transferu wiedzy oraz technologii na szerszą skalę.
Proces aplikacyjny o fundusze na B+R jest złożony i wymaga starannej analizy. Projekt musi być nie tylko innowacyjny i technicznie wykonalny, ale także musi wykazywać potencjał komercyjny i społeczny. Ważne jest, aby projekt był zgodny z priorytetami politycznymi Unii Europejskiej, takimi jak zrównoważony rozwój, cyfryzacja czy walka ze zmianami klimatycznymi.
Jak uzyskać dotację unijną na projekt B+R?
Uzyskanie dotacji unijnej jest jednak skomplikowanym procesem. W tym celu konieczne jest zapoznanie się z dostępnymi programami finansowymi oraz śledzenie konkursów na dofinansowanie regularnie ogłaszanych na stronach instytucji europejskich.
Ponadto, niezbędne jest złożenie kompleksowego wniosku. Ten zostaje poddany dogłębnej ocenie pod wieloma względami. Sprawdzane są m.in. potencjał rynkowy projektu, jego merytoryka oraz zgodność z założeniami wybranego programu finansowego. Ponadto projekty B+R często realizowane są w określonej strukturze, przyjętej w środowiskach naukowo-przemysłowych pod nazwą Poziomów Gotowości Technologicznej (z ang. TRL - technology readiness level). Wykorzystywanie ich przy organizowaniu projektu bardzo ułatwia usystematyzowanie i rozplanowanie prac.
Aby wniosek został rozpatrzony pozytywnie, projekt musi spełniać wiele wymagań dotyczących m.in.:
- kompetencji oraz doświadczenia zaangażowanego zespołu osób,
- zasobów technicznych wnioskodawcy,
- możliwości pokrycia wkładu własnego
- uwzględnienia prac rozwojowych związanych z projektem,
Jedynie projekty, które otrzymają pozytywną ocenę we wszystkich kluczowych aspektach, mogą liczyć na otrzymanie wsparcia finansowego.
¹Frascati Manual 2015: Guidelines for Collecting and Reporting Data on Research and Experimental Development, The Measurement of Scientific, Technological and Innovation Activities, OECD Publishing, Paris.
